Για δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες της απευθείας ανάθεσης και του συνοπτικού διαγωνισμού. Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή και εγχώρια νομοθεσία

1.Ορισμός

Ως «απευθείας ανάθεση» νοείται η διαδικασία ανάθεσης χωρίς εκ των προτέρων δημοσιότητα, στο πλαίσιο της οποίας οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αναθέτουν στον οικονομικό φορέα της επιλογής τους, κατόπιν έρευνας αγοράς και διαβούλευσης με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς.

Σύμφωνα με την Οδηγία 19 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.,  η διαδικασία της έρευνας αγοράς και η διαβούλευση που αναφέρεται στον ανωτέρω ορισμό της απευθείας ανάθεσης, αποσκοπεί στην διαπίστωση του επιπέδου του ανταγωνισμού σε ορισμένη αγορά και αποτελεί ενέργεια στην οποία προβαίνει το αρμόδιο όργανο πριν την αποστολή της πρόσκλησης για υποβολή προσφοράς.

Για δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν εκτός από τις διαδικασίες που προβλέπονται στο  άρθρο 26  και στις διαδικασίες της απευθείας ανάθεσης και του συνοπτικού διαγωνισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 117 και 118 και στο σύστημα προεπιλογής του άρθρου 303 αναλόγως εφαρμοζόμενου. (άρθρο 116 παρ.1 Ν.4412/2016)
Σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ.1 του Ν.4412/2016 Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.

Τα ανώτατα χρηματικά όρια των άρθρων 117 και 118, μπορεί να αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και του καθ’ ύλην αρμοδίου Υπουργού. (άρθρο 116 παρ.1 Ν.4412/16)
Σημειωτέον ότι , σύμφωνα με το άρθρο 116 παρ.2 Ν.4412/2016, στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων δεν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της «Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων» (ΕΑΑΔΗΣΥ) (άρθρο 2 παρ. 1 περιπτ.35 του Ν.4412/2016). (ως ΕΑΑΔΗΣΥ ή «Αρχή» νοείται η Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή που έχει συσταθεί με το ν. 4013/2011).

2. Αρμόδια όργανα
α. Αρμόδια όργανα για τη διενέργεια της διαδικασίας
Η απευθείας ανάθεση διενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής, χωρίς να απαιτείται η συγκρότηση συλλογικού οργάνου για τον σκοπό αυτό. (άρθρο 118 παρ.2 του Ν.4412/2016)

Δεν απαιτείται απόφαση του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου για την εκκίνηση της διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργου, προμήθειας ή γενικής υπηρεσίας.

Για την εκκίνηση της διαδικασίας ανάθεσης δηµόσιας σύµβασης έργου, προµήθειας ή γενικής υπηρεσίας δεν απαιτείται εκ νέου απόφαση του Δηµοτικού ή Περιφερειακού Συµβουλίου, καθώς αυτή έχει επί της ουσίας ληφθεί κατά την κατάρτιση του προϋπολογισµού και του τεχνικού προγράµµατος. (Αιτιολογική έκθεση Ν. 4555/18)
β. Αρμόδιο όργανο ανάθεσης για τους ΟΤΑ
Για την απευθείας ανάθεση απαιτείται απόφαση Δημάρχου, Περιφερειάρχη, προέδρου συνδέσμων, νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και ιδρυμάτων, χωρίς προηγούμενη απόφαση του συμβουλίου. (άρθρο 209 παρ.9 του Ν.3463/2006, όπως τροποποιήθηκε από την περίπτ. 38 της παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016)

3.Διαδικασία Αναθετουσών Αρχών για Πρόσκληση

Σχετικά με τον προσδιορισμό της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης, ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης νοείται η ημερομηνία αποστολής προς τους οικονομικούς φoρείς της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προσφοράς. Η εν λόγω πρόσκληση δεν απαιτείται να αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ (άρθρο 120 παρ.3 του Ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε από την περίπτ. 32 του άρθρου 22 του Ν. 4441/2016)(Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. Οδηγία 19). Για την αποφυγή παρερμηνειών (από από Κλιμάκια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Υπηρεσίες Εντελλομένων Εσόδων και  Επιτρόπους) απαιτείται πάντα να υπάρχει γραπτή πρόσκληση και δεν αρκεί η ύπαρξη της προφορικής πρόσκλησης.

Τα έγγραφα της σύμβασης, στα οποία περιλαμβάνεται και η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που απευθύνει η Αναθέτουσα Αρχή προς τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς για τη σύναψη με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών περιέχουν όρους που θέτουν το κανονιστικό πλαίσιο της διαδικασίας που δεσμεύει τόσο την Αρχή που διενεργεί το διαγωνισμό όσο και τους διαγωνιζόμενους, επιβάλλεται δε να προσδιορίζονται επακριβώς σε αυτήν (διακήρυξη ή πρόσκληση), μεταξύ άλλων, τα προς συμμετοχή στο διαγωνισμό απαιτούμενα προσόντα και τα υποβλητέα, κατά την κατάθεση της προσφοράς, δικαιολογητικά και λοιπά στοιχεία.

4. Ανάθεση

Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 38, με την επιφύλαξη του άρθρου 379 παράγραφος 3.
Η απόφαση ανάθεσης περιέχει κατ’ ελάχιστο:
α) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας της αναθέτουσας αρχής,
β) περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης και της αξίας της,
γ) όνομα και στοιχεία επικοινωνίας του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση,
δ) κάθε άλλη πληροφορία που η αναθέτουσα αρχή κρίνει απαραίτητη. (άρθρο 118 παρ.3 του Ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.4 του άρθρου 47 του Ν.4472/2017). Σε περίπτωση παραβίασης της εν λόγω υποχρέωσης, η σύμβαση σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ.4 του Ν.4412/2016 καθίσταται αυτοδικαίως άκυρη.

 5. Τεχνικές προδιαγραφές – έγγραφα της σύμβασης

Τα περιεχόμενα των εγγράφων της σύμβασης αναφέρονται εκτενέστατα και αναλυτικότατα στο Άρθρο 53 του Νόμου. Στις παρ. 3 , 4 και 5 στο πλαίσιο της εξάλειψης προστριβών μεταξύ αναθετουσών αρχών και υποψηφίων αναδόχων (οικονομικών φορέων) ρυθμίζει θέματα που έχουν κατά καιρούς απασχολήσει την Νομολογία περί Δημοσίων Έργων.

Η καινοτομία του Νόμου στο εν λόγω θέμα έχει να κάνει με τον καθορισμό και έγκριση των Τεχνικών Προδιαγραφών, η οποία συντελείται πριν την έναρξη της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης κατά το άρθρο 61. Ειδικά για τις συμβάσεις έργων, με απόφαση του Υπ. ΥΠΟΜΕΔΙ μπορούν να εγκρίνονται προδιαγραφές και κανονισμοί που αναφέρονται στον τρόπο κατασκευής των έργων και στην ποιότητα, στον τρόπο σύνθεσης και επεξεργασίας, στη χρήση και στον έλεγχο των υλικών κατασκευής των έργων. Με την απόφαση αυτή μπορεί να ορίζεται αν οι θεσπιζόμενες προδιαγραφές είναι υποχρεωτικές σε κάθε περίπτωση ή ισχύουν προαιρετικά ή ισχύουν ως ελάχιστα όρια.

Για να είναι νόμιμη η ανάθεση παροχής υπηρεσιών, μεταξύ άλλων αναθετουσών Αρχών, από ΝΠΙΔ σε τρίτο, απαιτείται να προκύπτουν από τα έγγραφα της σχετικής σύμβασης το είδος, η ποσότητα και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτών. Η υποχρέωση σαφούς καθορισμού του είδους, της ποσότητας και του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης τους υφίσταται ανεξάρτητα από το αν η παροχή αυτών ανατίθεται απευθείας ή κατόπιν ανοικτού ή πρόχειρου διαγωνισμού, ούτως ώστε να αποτρέπεται ο αυθαίρετος ορισμός της προϋπολογιζόμενης δαπάνης τους. Η εν λόγω διάταξη ισχύει ιδιαιτέρως όταν αυτή βρίσκεται κοντά στο όριο των 20.000 ή 60.000 ευρώ, που έχει τεθεί ως ανώτατο όριο για τη σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ή του πρόχειρου διαγωνισμού, αντίστοιχα.

 6.Εγγυήσεις

6α. Εγγύηση συμμετοχής
Δεν απαιτείται εγγύηση συμμετοχής σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. (άρθρο 72 παρ. 1α του Ν.4412/2016)

6β. Εγγύηση καλής εκτέλεσης
Δεν απαιτείται εγγύηση καλής εκτέλεσης για συμβάσεις αξίας ίσης ή κατώτερης από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. (άρθρο 72 παρ. 1β του Ν.4412/2016)

7. Λόγοι αποκλεισμού – δικαιολογητικά

Οι υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού ενός οικονομικού φορέα από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης των παρ. 1 και 2 του άρθρου 73 και του άρθρου 74 ισχύουν σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως της επιλογής της διαδικασίας. Συνεπώς τα ανωτέρω αναφερόμενα νομιμοποιητικά έγγραφα πρέπει να προσκομίζονται ακόμα και στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης των άρθρων 118 και 328 του ν. 4412/2016. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην Οδηγία 20 της ΕΑΑΔΗΣΥ,  παρέκκλιση από τον υποχρεωτικό αποκλεισμό των παρ. 1 και 2 του άρθρου 73 είναι δυνατή μόνον στις αναφερόμενες στην παρ. 3 περιπτώσεις και εφόσον αυτή προβλεφθεί στα έγγραφα της σύμβασης.

Οι οικονομικοί φορείς, με τους οποίους συμβάλλονται, μεταξύ άλλων, οι Ο.Τ.Α., πρέπει, επί ποινή αποκλεισμού συμμετοχής στη διαδικασία σύναψης  της σχετικής σύμβασης, να μην έχουν υποπέσει σε ορισμένα ποινικά αδικήματα που αναφέρονται στο νόμο, καθώς και να μην έχουν ασφαλιστικές και φορολογικές οφειλές. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 160/2017 ). Οι υποχρεώσεις αυτές αποσκοπούν στην αποτροπή ποινικώς κολάσιμων συμπεριφορών από τους οικονομικούς φορείς, περαιτέρω, στη διασφάλιση του ανόθευτου ανταγωνισμού, καθώς φορέας που επιμελώς εκπληρώνει τις φορολογικές και ασφαλιστικές του υποχρεώσεις βρίσκεται σε υποδεέστερη θέση από τους ανταγωνιστές του που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις αυτές, ενώ παράλληλα εκπληρώνεται ο δημόσιος σκοπός της διασφάλισης των εσόδων των ταμείων του κράτους και των ασφαλιστικών φορέων.

Στις απευθείας ανατεθείσες συμβάσεις του άρθρου 118 του ν.4412/2016 δεν προβλέπεται, ως προκαταρκτική απόδειξη της μη ύπαρξης των ανωτέρω κωλυμάτων, η συμπλήρωση της υπεύθυνης δήλωσης, όπως προβλέπεται για τις υπόλοιπες διαδικασίες συμβάσεων κάτω των ορίων. Η εν λόγω αρχή όμως δεν σημαίνει ότι οι οικονομικοί φορείς απαλλάσσονται εν γένει από την υποχρέωσή τους να μη βρίσκονται σε κάποια από τις καταστάσεις του άρθρου 73.

7α. Λόγοι αποκλεισμού

Ο οικονομικός φορέας αποκλείεται από τη «συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης», χωρίς να ορίζεται κάποια εξαίρεση για την περίπτωση της απευθείας ανάθεσης λόγω ποσού (μέχρι 20.000 ευρώ) ή γενικά για τις συμβάσεις κάτω των ορίων. (παρ.1 και 2 του άρθρου 73 του Ν.4412/2016). Συνεπώς, οι ανωτέρω λόγοι αποκλεισμού ισχύουν για όλες τις διαδικασίες σύναψης σύμβασης, μεταξύ των οποίων και στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης από το Δήμαρχο.

Ο νέος υποχρεωτικός λόγος αποκλεισμού λόγω παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας, δεν εφαρμόζεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. (άρθρο 73 παρ.2 του Ν.4412/2016, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.Α1. του άρθρου 39 του Ν.4488/2017)

7β. Δικαιολογητικά και έγγραφα νομιμοποίησης

Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ.2 και 3 του άρθρου 80 του Ν.4412/2016, ως δικαιολογητικά για την απόδειξη της μη συνδρομής των λόγων αποκλεισμού οικονομικών φορέων από τις διαδικασίες ανάθεσης προμηθειών και υπηρεσιών νούνται και απαιτείται να προσκομίζονται:

α) Το απόσπασμα ποινικού μητρώου,

β) Το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας και

γ) Το πιστοποιητικό ασφαλιστικής ενημερότητας

το απόσπασμα του ποινικού μητρώου, τα πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας),

καθώς και τα μέτρα αυτοκάθαρσης των στοιχείων της παρ. 7 του άρθρου 73.

Σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. και έως είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να απαιτούν ως απόδειξη για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού της παραγράφου 1 του άρθρου 73  του Ν.4412/2016, την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης εκ μέρους του οικονομικού φορέα, σε περίπτωση φυσικού προσώπου, ή σε περίπτωση νομικού προσώπου την υποβολή αυτής εκ μέρους του νομίμου εκπροσώπου, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση 79Α του Ν.4412/2016. (άρθρο 80 παρ. 9 του Ν.4412/2016, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 7αγ του άρθρου 43 του Ν.4506/2019).

Όπως σε όλες τις περιπτώσεις Αναθέσεων Δημοσίων Συμβάσεων με τον Ν. 4412/2016,έτσι και στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, πρέπει να προσκομίζονται και τα αντίστοιχα νομιμοποιητικά  έγγραφα του Οικονομικού φορέα – υποψηφίου αναδόχου. Με την παρ.19 του άρθρου 107 του Ν.4497/2017, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 103 του Ν.4412/2016 προκειµένου να συµπεριλάβει στα στοιχεία που προσκοµίζει ο «προσωρινός ανάδοχος» κατόπιν έγγραφης κοινοποίησης της αναθέτουσας αρχής και τα αποδεικτικά έγγραφα νοµιµοποίησης).

Εδώ να σημειώσουμε ότι προς απόδειξη της ταυτότητας του νομίμου  εκπροσώπου της εταιρείας, δέον όπως οι τις Αναθέτουσες Αρχές να ζητούν από τον προσωρινό ανάδοχο της απευθείας ανάθεσης να προσκομίσει και τα νομιμοποιητικά έγγραφα της εταιρίας (ή έστω μια υπεύθυνη δήλωση με τα απαραίτητα στοιχεία), δεδομε΄νου ότι η υποχρέωση προσκόμισης ποινικού μητρώου αφορά ιδίως: αα) στις περιπτώσεις εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε.) και προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε. και Ε.Ε.), τους διαχειριστές, ββ) στις περιπτώσεις ανωνύμων εταιρειών (Α.Ε.), τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, καθώς και όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.

7γ. Χρόνος υποβολής των δικαιολογητικών

Κατά το χρόνο υπογραφής της απευθείας ανάθεσης ο οικονομικός φορέας – υποψήφιος  ανάδοχος οφείλει να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπό του οι προβλεπόμενοι στο άρθρο 73 του ν. 4412/2016 λόγοι αποκλεισμού από τις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 21/2018) .Οι οικονομικοί φορείς οφείλουν κατά το χρόνο υπογραφής της απευθείας ανάθεσης, να προσκομίσουν τα ανωτέρω αναφερόμενα δικαιολογητικά.Ο χρόνος υποβολής των δικαιολογητικών στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης δεν ορίζεται με σαφήνεια από τις διατάξεις του Ν.4412/2016. Σε κάθε περίπτωση όμως θεωρούμε πως καλό θα ήταν να γίνεται πριν την ανάθεση, κατ’ αναλογική εφαρμογή του άρθρου 103 του Ν.4412/2016.

Σύμφωνα με την ερμηνεία της υπ’αριθ. 15 Κατευθυντήριας Οδηγίας της ΕΑΑΔΗΣΥ και την ανωτέρω Ερώτηση – Απάντηση 31 της ΕΑΑΔΗΣΥ, οι Αναθέτουσες Αρχές με την αποστολή της πρόσκλησης δέον όπως :

α.  Στην περίπτωση αποστολής της πρόσκλησης σε έναν οικονομικό φορέα, οπότε και η ανάθεση θα γίνει σε αυτόν, τα δικαιολογητικά θα υποβάλλονται με την προσφορά του ή έστω σε σημείο πριν την ανάθεση.

β. Στην περίπτωση αποστολής της πρόσκλησης σε περισσότερους οικονομικούς φορείς, κατ’ αναλογική εφαρμογή των διατάξεων περί κατάθεσης υπεύθυνης δήλωσης στις ανοικτές διαδικασίες (άρθρο 79 του Ν.4412/2016) τα δικαιολογητικά προσκομίζονται μόνο από αυτόν που επιλέχθηκε να του ανατεθεί η σύμβαση. Η κατάθεση μόνο υπεύθυνης δήλωσης, χωρίς μεταγενέστερη κατάθεση των σχετικών δικαιολογητικών δεν προκύπτει από κάποια διάταξη.

7δ. Ο λόγος αποκλεισμού του άρθρου 74 του Ν.4412/2016

Αν στο πλαίσιο διαδικασίας σύναψης μίας δημόσιας σύμβασης διαπιστωθεί ότι συντρέχει στο πρόσωπο ενός οικονομικού φορέα ένας από τους λόγους αποκλεισμού των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 73 και ο οικονομικός φορέας δεν λάβει μέτρα για να αποδείξει την αξιοπιστία του, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 7 του άρθρου 73 μπορεί να επιβληθεί εις βάρος του αποκλεισμός από την συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα. (άρθρο 74 παρ.1 του Ν.4412/2016).

Οι υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού ενός οικονομικού φορέα από την συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης των παρ. 1 και 2 του άρθρου 73 και του άρθρου 74 ισχύουν, ανεξαρτήτως της επιλογής της διαδικασίας, συνεπώς πρέπει να ζητείται η προσκόμιση των σχετικών δικαιολογητικών εγγράφων για την απόδειξη της μη συνδρομής των λόγων αποκλεισμού ή και των στοιχείων της παρ. 7 ακόμα και στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης των άρθρων 118 και 328. Παρέκκλιση από τον υποχρεωτικό αποκλεισμό των παρ. 1 και 2 είναι δυνατή μόνον στις αναφερόμενες στην παρ. 3 περιπτώσεις και εφόσον αυτή προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα στα έγγραφα της σύμβασης. (ΕΑΑΔΗΣΥ Ερώτηση 31). Ο αποκλεισμός επιβάλλεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αρμόδιου για θέματα καταπολέμησης διαφθοράς, καθώς και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που εκδίδεται μετά από αιτιολογημένη εισήγηση της αναθέτουσας αρχής που διαπιστώνει την συνδρομή των λόγων αποκλεισμού και (α) για τις διαδικασίες που αφορούν σύναψη Δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών κατόπιν γνώμης του συλλογικού οργάνου της παρ. 5 του άρθρου 41, και (β) για διαδικασίες που αφορούν σύναψη Δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, κατόπιν γνώμης του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου της Γενικής Γραμματείας Υποδομών. (άρθρο 74 παρ.3 του Ν.4412/2016)

Ο αποκλεισμός οικονομικού φορέα από διαδικασίες σύναψης Δημοσίων συμβάσεων επιφέρει αυτοδίκαια και τον αποκλεισμό του:

• α) από μελλοντικές ή εν εξελίξει διαδικασίες σύναψης Δημοσίων συμβάσεων και
• β) από μελλοντικές ή εν εξελίξει διαδικασίες σύναψης συμβάσεων έργων, προμηθειών, υπηρεσιών υπό την έννοια του Βιβλίου II (άρθρα 222 έως 338) ή συμβάσεων παραχώρησης υπό την έννοια των διατάξεων με τις οποίες εναρμονίζεται η νομοθεσία στην Οδηγία 2014/23/ΕΕ για ίσο χρονικό διάστημα. (άρθρο 74 παρ.5 του Ν.4412/2016).

Οι αποφάσεις που εκδίδονται βάσει της παρ. 3 γνωστοποιούνται στην Αρχή, στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και στη Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Στην Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων τηρείται κατάλογος των αποκλεισθέντων οικονομικών φορέων, στον οποίο καταχωρούνται τα στοιχεία και η περίοδος αποκλεισμού εκάστου εξ αυτών, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 2472/1997 (Α’ 50). (άρθρο 74 παρ.6 του Ν.4412/2016).

Από τα ανωτέρω προκύπτουν τα ακόλουθα:

• Πέραν των λόγων αποκλεισμού του άρθρου 73, υποχρεωτικός είναι ο αποκλεισμός ενός οικονομικού φορέα και σε περίπτωση που έχει αποκλειστεί από την συμμετοχή σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, σύμφωνα με το άρθρο 74.
• Ωστόσο, ο αποκλεισμός οικονομικών φορέων με τη διαδικασία του άρθρου 74 δεν έχει αρχίσει ακόμη να εφαρμόζεται, τουλάχιστον όσον αφορά τις προμήθειες και τις υπηρεσίες, διότι δεν έχει συσταθεί ακόμη το συλλογικό όργανο της παρ. 5 του άρθρου 41 του ν.4412/2016, μετά από γνώμη του οποίου θα εκδίδεται η προβλεπόμενο κοινή υπουργική απόφαση αποκλεισμού.
• Παρόλα αυτά, στο πρότυπο διακήρυξης προμηθειών και υπηρεσιών της ΕΑΑΔΗΣΥ προβλέπεται στη σελίδα 28 ως προσκομιζόμενο αποδεικτικό μέσο για το λόγο αποκλεισμού του άρθρου 74: «υπεύθυνη δήλωση του προσφέροντος οικονομικού φορέα ενώπιον αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, συμβολαιογράφου ή αρμόδιου επαγγελματικού ή εμπορικού οργανισμού του κράτους – μέλους ή της χώρας καταγωγής ή της χώρας εγκατάστασής του ότι δεν έχει εκδοθεί σε βάρος του απόφαση αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 74 του ν. 4412/2016.»
• Τέλος, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 80 του Ν.4412/2016: «Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν τα πιστοποιητικά, τις βεβαιώσεις και τα λοιπά αποδεικτικά που αναφέρονται στις παραγράφους 2, 4 και 5 και στο Παράρτημα XII του Προσαρτήματος Α’, ως απόδειξη της μη ύπαρξης λόγων αποκλεισμού, όπως αναφέρονται στα άρθρα 73 και 74 και της πλήρωσης των κριτηρίων επιλογής, σύμφωνα με τα άρθρα 75 και 76. Οι αναθέτουσες αρχές δεν απαιτούν αποδεικτικά μέσα, πλην εκείνων που αναφέρονται στο παρόν άρθρο και στο άρθρο 82. Όσον αφορά το άρθρο 78, οι οικονομικοί φoρείς μπορούν να στηρίζονται σε οποιοδήποτε κατάλληλο μέσο προκειμένου να αποδείξουν στην αναθέτουσα αρχή ότι θα έχουν τους αναγκαίους πόρους στη διάθεσή τους.»
  Κατόπιν των ανωτέρω, σύμφωνα με την προεξάρχουσα ερμηνεία – και λόγω μή σύστασης του συλλογικού οργάνου που προβλέπεται από το άρθρο 41 – δεν απαιτείται προσκόμιση τέτοιας υπεύθυνης δήλωσης στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, (καθώς ο λόγος αποκλεισμού του άρθρου 74 του Ν.4412/2016 δεν έχει αρχίσει πρακτικά να εφαρμόζεται).

8.Ειδικότερα για συμβάσεις έως 2.500 ευρώ

8^α. Προσκομισθέντα δικαιολογητικά και λόγοι αποκλεισμού

 Στην περίπτωση Δημοσίων συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., δεν εφαρμόζονται οι αναφερόμενες διατάξεις του άρθρο 73  σχετικά με τους λόγους αποκλεισμού και τα δικαιολογητικά. (άρθρο 73 παρ.6 Ν.4412/2016, όπως προστέθηκε με την παρ.9 του άρθρου 107 του Ν.4497/2017). Το άρθρο 80 δεν εφαρμόζεται σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). (άρθρο 80 παρ.11 Ν.4412/2016, όπως προστέθηκε με την παρ.15 του άρθρου 107 του Ν.4497/2017)

8β. Προσκόμιση Υπεύθυνης δήλωσης Οικονομικού φορέα αντί  ποινικού μητρώου

Σε δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να απαιτούν ως απόδειξη για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού της παραγράφου 1 του άρθρου 73  του Ν.4412/2016, την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης εκ μέρους του οικονομικού φορέα, σε περίπτωση φυσικού προσώπου, ή σε περίπτωση νομικού προσώπου την υποβολή αυτής εκ μέρους του νομίμου εκπροσώπου, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση 79Α του Ν.4412/2016. (άρθρο 80 παρ. 9 του Ν.4412/2016, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 7αγ του άρθρου 43 του Ν.4506/2019).

8γ. Κριτήριο ανάθεσης

Όταν  ένα ν.π.δ.δ. αναθέτει απευθείας την εκτέλεση ορισμένων υπηρεσιών, οφείλει να επιλέξει την πλέον συμφέρουσα οικονομική προσφορά, η οποία, όταν δεν έχει θέσει οποιοδήποτε κριτήριο είναι η χαμηλότερη.

8δ. Παρακολούθηση και παραλαβή συμβάσεων προμηθειών ή συμβάσεων υπηρεσιών εκτιμώμενης αξίας ίσης ή κατώτερης του ποσού των 2.500,00 ευρώ.

Για την παρακολούθηση ή παραλαβή συμβάσεων προμηθειών ή συμβάσεων υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη από το ποσό των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (2.500,00) δεν απαιτείται συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης ή Παραλαβής και το σχετικό πρωτόκολλο εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Υπηρεσίας. (άρθρο 221 παρ.11η του Ν.4412/2016, όπως προστέθηκε από την παρ.27 του άρθρου 43 του Ν.4605/2019)

πηγη

• Προηγούμενο
• Επόμενο